Bolesław Ulanowski urodził się 1 sierpnia 1860 r. w Brześciu Litewskim. Po ukończeniu szkoły publicznej w Lublinie kontynuował naukę w Gimnazjum św. Anny w Krakowie, którą zakończył składając z odznaczeniem egzamin maturalny. Dalszą naukę kontynuował na Uniwersytecie Jagiellońskim będąc studentem Wydziału Filologicznego. Studia te poświęcił historii, będąc słuchaczem najwybitniejszych uczonych tych czasów, przedstawicieli krakowskiej szkoły historycznej.

W latach 1882-1886 odbył szereg podróży naukowych i badawczych. Podczas tych podróży odwiedzał w poszukiwaniu źródeł i materiałów większość bibliotek i archiwów polskich, dokonując wielu cennych odkryć. Ważnym etapem tych poszukiwań była praca w Paryżu gdzie Bolesław Ulanowski przebywał w 1883 r. W czasie pobytu w stolicy Francji pogłębiał wiedzę w zakresie paleografii i dyplomatyki; prowadził badania w Archiwum Narodowym i Bibliotece Narodowej a także uczestniczył w wykładach z prawa i historii prawa na Uniwersytecie paryskim. Owocem tych poszukiwań była przedstawiona na Wydziale Prawa UJ praca habilitacyjna z zakresu historii prawa polskiego pt. O prawie azylu w Statutach Kazimierza Wielkiego, wysoko oceniona przez recenzenta pracy Michała Bobrzyńskiego.

W 1888 r. został mianowany profesorem nadzwyczajnym prawa kościelnego a po dwóch latach uzyskał mianowanie na stanowisko profesora zwyczajnego. Zainteresowania Bolesława Ulanowskiego skupiły się na badaniu prawa Kościoła rzymsko-katolickiego w dawnej Polsce przy uwzględnieniu jego związków z prawem powszechnym Kościoła. Przedmiotem badań były przy tym źródła praktyki sądowej. Z osobą Bolesława Ulanowskiego wiążą się nieocenione dla nauki wydawnictwa źródłowe, szczególnie dotyczące dziejów Kościoła w średniowiecznej Polsce do których należą trzytomowe Acta capitulorum nec non iudiciorum ecclesiasticorum selecta, formularze średniowiecznych dokumentów polskich. Jego dziełem była też wydawnictwo: Studia i Materiały do Historii Ustawodawstwa Synodalnego w Europie wychodzące w ramach publikacji Polskiej Akademii Umiejętności.  W ramach pracy dydaktycznej wykładał wszystkie przedmioty historycznoprawne a to: historię ustroju i prawa Austrii, historię ustroju Polski, historię polskiego prawa sądowego, a jego wykłady miały w odczuciu ich słuchaczy niezrównaną wartość i niepowtarzalność.  Wielkie zasługi dla Uniwersytetu Bolesław Ulanowski położył też jako dyrektor Drukarni Uniwersyteckiej, którym został mianowany w 1896 r. Jego działalność na tym stanowisku przyczyniła się do sanacji upadającego wydawnictwa.

Wspaniałą kartę w życiu naukowym i publicznym zapisał pracując w Akademii Umiejętności, w której współpracował ze Stanisławem Smolką, a po jego rezygnacji sprawował od 11 maja 1903 r. funkcję sekretarza generalnego Akademii. Wielkie znaczenie dla naukowej działalności PAU miało zabezpieczenie materialnej sytuacji Akademii przez uregulowanie źródeł finansowania tej organizacji. Na stanowisku sekretarza Akademii Umiejętności koordynował edycję wydawnictw źródłowych. Dzięki jego determinacji ukazało się pomnikowe wydawnictwo polskich dokumentów średniowiecznych pt. Monumenta Poloniae paleographica. Okres sekretariatu Bolesława Ulanowskiego, dzięki jego wysiłkom uznawany jest za okres pełnego rozkwitu Akademii (J. Hulewicz). Bolesław Ulanowski zmarł 27 września 1919 r. w Krakowie. W uznaniu jego wielkich zasług dla Jagiellońskiej Wszechnicy i dla nauki Senat Uniwersytetu postanowił uczcić Jego pamięć przez wmurowanie tablicy pamiątkowej w najstarszym budynku Uniwersytetu Collegium Maius. Uchwała ta, ze względu na brak funduszy nie została niestety wykonana. 


oprac. Bartłomiej Migda 
 
 
Informacja bibliograficzna:

Dybiec J., Polska Akademia Umiejętności w Krakowie 1873-1952, Kraków 1993.

Uruszczak W., Bolesław Ulanowski (1860-1919) [w:] Złota księga Wydziału Prawa i Administracji, Kraków 2000.

Hulewicz J., Akademia Umiejętności w Krakowie 1873-1918. Zarys dziejów, Wrocław-Warszawa 1958